De factor van de kleine c - Essays over culturele armoede en politieke cultuur
Zes opstellen over cultuur als onderschat element in politieke en maatschappelijke verhoudingen.
Een politicus brengt zijn boodschap in Nederland op een andere manier aan de man/vrouw dan in Duitsland of Engeland. Problemen van oorlog en vrede maken in de Lage Landen aan de zee andere emoties los dan in de rest van de wereld. De populariteit van Marx is in de Derde Wereld groter dan in de Eerste of zelfs de Tweede. De armoede die je in de verzorgingsstaten aantreft, is van andere aard dan die in Ethiopië of een negentiende-eeuwse Londense slum. Dat is de culturele factor waarvan we ons meestal geen rekenschap geven, omdat hij ons te dicht op de hielen zit.
In deze essays wordt naar die factor gespeurd: neokoloniale ideeën blijken de opvattingen van zowel links als rechts over Afrika te kleuren, waarbij men voor de culturele aspecten van onderontwikkeling nauwelijks oog heeft. Spraakmakende Nederlandse intellectuelen leggen een angstvallige voorkeur aan de dag voor het politieke midden. Culturele factoren als de Nederlandse taal die door bijna niemand in de wereld verstaan wordt plus het verzuilde karakter van onze samenleving hebben hen in de houdgreep. En wat de ongelijkheid in de verzorgingsstaat betreft, ook daar is de culturele factor een machtige verdeelsleutel, met alleen de lastige eigenschap dat we hem meestal over het hoofd zien.