Van Totem tot Lifestyle - Europese cultuur in ontwikkeling

Volkeren die een totem vereren heten primitief. Maar is welbeschouwd niet iedereen primitief? Totemverering is iets van alle culturen en van alle tijden. De geschiedenis van de Europese cultuur laat een aaneenschakeling van allerlei vormen van totemverering zien. Met dit verschil dat de zogeheten primitieve totems meestal dieren zijn, terwijl de beschaafde totems veelal de gedaanten hebben van goden, helden, heiligen, genieën, kunstenaars, sterren en persoonlijkheden. In beide gevallen is hun functie echter dezelfde: het zijn Leitbilder die mensen sterken in het gevoel iemand te zijn en ergens bij te horen.

Maar er is nog een overeenkomst. De primitieve totem heeft een symbolische functie in de overlevingsstrijd die mensen met de natuur voeren. In de moderne Europese cultuur regelen mensen hun stofwisseling met de natuur via een ingewikkeld economisch stelsel. En daarin spelen totems nog altijd een pregnante rol - bijvoorbeeld in media en reclame. De hedendaagse cultuurindustrie biedt de mensen lifestyles aan: modellen die hen helpen te overleven in een complexe en veelvormige samenleving.

Door de confrontatie met niet-westerse culturen dringt in Europa langzaam het besef door hoe weinig zogenaamde primitieve en beschaafde volkeren van elkaar verschillen. De tijd dat Europeanen met een kruisvormig totemteken in de hand andere culturen onderdrukten lijkt voorbij. De hedendaagse kruissprook is een verhaal van toenemende culturele uitwisseling tussen volkeren. Alleen wanneer vertegenwoordigers van andere culturen zich in Europa komen vestigen willen er nog wel eens spanningen ontstaan.
Leitbild, lifestyle en kruissprook zijn de titels van de drie delen waaruit Von totem tot lifestyle is opgebouwd. De bundel is een Duits-Nederlands samenwerkingsproject met bijdragen van auteurs uit diverse landen.