Gij zult zijn als goden - Een humanistische interpretatie van het Oude Testament

Erich Fromm (1900-1980) geldt als een van de belangrijkste denkers over mens en maatschappij van onze tijd. Door boeken als «De angst voor vrijheid», «Liefhebben; een kunst, een kunde» en ook «Een kwestie van hebben of zijn» heeft hij nog altijd een uiterst fundamentele invloed op het hedendaagse wereldbeeld. Tot zijn hoofdwerken behoort eveneens «Gij zult zijn als goden», een radicaal humanistische interpretatie van het Oude Testament. Dit boek biedt een even inspirerende als bevrijdende lezing van de oerbron van de joods-christelijke beschaving, ontdaan van de kerkelijke dogma’s en religieuze taboes die in de loop der eeuwen de oorspronkelijke betekenis aan het oog hebben onttrokken.

Stap voor stap brengt Fromm in kaart hoe het Oude Testament in feite het verhaal vertelt van de menselijke zoektocht naar vrijheid. En daarbij gaat het niet alleen om de bevrijding van het Joodse volk uit slavernij en ballingschap, maar bovenal om de bevrijding van de mens uit de kluisters van bijgeloof en afgoderij. Het concept van de naamloze God, dat de kern is van de eerste Bijbelboeken, impliceert in Fromms visie evenzeer het concept van de mens als Gods gelijke, dus van de mens die zelf de weg naar vrijheid en zelfontplooiing kiest. Vanuit dit perspectief manier wordt tevens de messiaanse idee begrijpelijk als een radicale keuze voor het goede, voor de vrede en voor een humanistisch wereldbeeld. In dit boek maakt Fromm duidelijk dat het Oude Testament geen archaïsch geschrift is voor theologische scherpslijpers of zedenprekers, maar een levende tekst die ons met blijvende kracht aanspoort tot waarachtig mens-zijn.