Generaties en patronen - De katholieke beweging te Arnhem in de 19e en 20e eeuw

Ongeveer 40% van de Arnhemmers behoorde tot het katholieke volksdeel. Zeker tot aan de jaren 'o van de 20C eeuw waren de katholieken in het liberaal-vrijzinnige Arnhem ondervertegenwoordigd in openbare functies en ambten. De benoeming van de katholiek Chris Matser in 1946 tot burgemeester van Arnhem symboliseerde het einde van deze achterstelling.

Een eind maken aan de situatie van achterstelling en achterstand was één van de actiepunten die gedurende ongeveer honderd jaar op de agenda van de katholieke beweging hebben gestaan. Het werken aan de opbouw van een eigen leefmilieu, ter versteviging van onderlinge banden en ter afscherming van de voor geloof en zeden 'gevaarlijke' liberale cultuur, motiveerde Arnhemse katholieken al evenzeer tot actie en beweging.

Dit boek geeft een uitgebreid verslag van de motieven, de middelen, de leiders, de kosten en de resultaten van de Arnhemse katholieke beweging, van haar ontstaan rond het midden van de negentiende eeuw tot en met haar ontbinding in de huidige tijd. Het gaat hier om een exemplarische lokale studie: minutieus onderzochte en beschreven Arnhemse ontwikkelingen en gebeurtenissen worden heel nadrukkelijk in een breder kader geplaatst, het zogenaamde bewegingsperspectief. Kerngedachte hiervan is dat ideologische, organisatorische, personele en financiële aspecten in onderlinge samenhang het verloop van een beweging bepalen.

Enerzijds draagt het boek veel nieuwe feiten en inzichten aan over een tot nu toe 'vergeten' deel van de recente geschiedenis van Arnhem, anderzijds geeft het een verfrissende uitwerking van een veelbelovende benaderingswijze voor fenomenen die doorgaans met de termen verzuiling en ontzuiling worden aangeduid. Bijzondere vermelding verdient de aanstekelijke wijze waarop de analogie van de opeenvolging van generaties en het 'natuurlijk' verloop van de katholieke beweging in Arnhem is uitgewerkt.

Ton Duffhues (geb. 1953) studeerde culturele en sociale antropologie aan de Katholieke Universiteit te Nijmegen, en is momenteel werkzaam als wetenschappelijk onderzoeker in dienst van het Katholiek Documentatie Centrum.