Van Paardebel tot speelklok - De geschiedenis van de klokgietkunst in de Lage Landen

In dit boekwerk wordt voor de eerste maal een volledig overzicht gegeven van oorsprong, geschiedenis en gebruik van klokken en beiaarden, terwijl tevens de gieters en gietkunst in de Lage Landen uitvoerig besproken worden. In de tot nu toe tot stand gekomen publicaties ligt vaak de nadruk op de bekende gebroeders Hemony, terwijl de meeste werken aan het euvel lijden dat ofwel België, ofwel Nederland totaal of vrijwel geheel verzwegen wordt. Veelal meent men dat na de 17de-eeuwse Hemony's slechts een tijdperk van verval intreedt. Nochtans is juist voor België de 18de eeuw een periode van grote bloei en wel op basis van kennis die in de Noordelijke Nederlanden eens verworven was, doch toen al weer verloren was gegaan. Anderzijds heeft het 18de eeuwse Nederland op niet te miskennen wijze geprofiteerd van de zuidelijke opleving. Er is dan ook in feite een voortdurende wisselwerking geweest. Vanuit deze situatie heeft de bekende campanoloog André Lehr Nederland en België gelijkwaardig behandeld.

In zijn werk worden vanaf de oudheid alle facetten van de beiaard- en klokgietkunst belicht; de oorsprong van de klok in het Nabije Oosten en China; de ontwikkeling van de luidklok tot in de 16de eeuw toen dit type klok haar grootste volmaaktheid bereikte; het gebruik van klokken en de betekenis van klokluiden; de oorsprong en ontwikkeling van de beiaard; de beiaardkunst in de 17de en 18de eeuw; de tijd van verval in de 19de eeuw; de grote opleving onder de stimulerende leiding van de Mechelse stadsbeiaardier Jef Denijn; de pogingen die in onze eeuw in Nederland en België werden gedaan om weer een zuiver klokkenspel te gieten; de Duitse klokkenroof tijdens de Tweede Wereldoorlog en de werkelijk stormachtige ontwikkelingen na de oorlog, toen het aantal beiaarden van de Lage Landen, dat sinds de 17de eeuw slechts langzaam gegroeid was, in enkele decennia verdubbelde. Het boek besluit met een volledige lijst van Nederlandse en Belgische beiaarden met de torens, gieters, gietjaren, aantal klokken, tonen, etc.

De heer André Lehr is een uiterst deskundige op het gebied van de campanologie. Hij is directeur van de Koninklijke Eijsbouts klokkengieterij en fabriek van torenuurwerken BV te Asten en kent derhalve beroephalve talloze beiaarden in België en Nederland uit eigen onderzoek. Verder is hij voorzitter van de Historische Commissie van de Nederlandse Klokkenspel Vereniging, conservator-directeur van het Nationaal Beiaardmuseum te Asten en gastdocent aan de beiaardschool te Mechelen.

"Van paardebel tot speelklok" is een waardevol boekwerk voor allen die zich interesseren voor de luidklok en de beiaard als markant facet van het volkseigene der Lage Landen, terwijl het daarnaast een schat aan gegevens bevat voor hen die belangstelling hebben voor de cultuurhistorie in het algemeen.

Sinds de verschijning van de paardebel, zoals het boek althans in de beiaardwereld allerwegen genoemd wordt, zijn geen soortgelijke boeken verschenen. Het wordt inderdaad als het standaardwerk over de geschiedenis van de klokgietkunst beschouwd. Als zodanig wordt het bijvoorbeeld aan de beiaardschoolen van Mechelen en Amersfoort gebruikt.