Rampjaar 1672 - Hoe de republiek aan de ondergang ontsnapte

1672 staat in de Nederlandse geschiedenis gegrift als het Rampjaar. In dat jaar werd de Republiek overrompeld door een gecombineerde aanval van de Franse koning, de Engelse koning, de bisschop van Munster en de bisschop van Keulen. Sinds de Romeinen had Europa geen groter leger aanschouwd; het laatste uur voor de Republiek leek aangebroken. Hoe kwam het dat het land toch overleefde?

Aan de hand van de belevenissen van her gezin Van Reede - een vader, een moeder en hun zoon - laat Luc Panhuysen zien hoe de dagelijkse praktijk eruitzag, maar ook hoe de Republiek zichzelf opnieuw uitvond. De moeder, Margaretha Tumor (1613-1700), bevond zich in de eindeloze stroom vluchtelingen die hun heil zochten in het laatste stukje Nederland dat nog veilig leek: Holland. De vader, Godard Adriaan, baron van Reede (1621-1691), heer van Amerongen, was ambassadeur in Berlijn. Daar vervulde hij de meest enerverende opdracht uit zijn lange loopbaan; de redding van de Republiek lag in zijn handen. Hun enige kind, Godard, heer van Ginkel (1644-1703), vocht als hoge officier mee in het kleine legertje van de prins van Oranje.

De correspondentie van deze drie gezinsleden behoort tot de mooiste die uit de zeventiende eeuw zijn overgeleverd. We belanden met Margaretha achter de waterlinie in her door angst verlamde Den Haag. Over de schouder van Godard Adriaan volgen we de diplomatieke ontwikkelingen op de voet. Uiteindelijk maken we met Godard de wending ten goede mee, wanneer onder leiding van prins Willem III en met hulp van bondgenoten de indringers tot de aftocht worden gedwongen. Rampjaar 1672 beschrijft op indringende wijze de grootste crisis van de Gouden Eeuw, een jaar van zeventien maanden waarin Nederland 'redeloos, radeloos, reddeloos' heette.