Opgespoorde wonderen - Fotosynthese

Het doel van het leven, schrijft Rudy Kousbroek in dit boek, is het opsporen van wonderen. De vindplaatsen van zulke wonderen zijn vaak foto's. Niet noodzakelijk foto's beantwoordend aan een expressieve opzet - niet kunst-foto's, niet fotomontages, maar gewone foto's, aangeleverd door het toeval: uit kranten, tijdschriften, fotoboeken en van de vlooienmarkt.

Wat is er op zulke foto's te zien? Er is meer clan één antwoord, maar een ervan is: iets dat niet meer bestaat, iets dat van gedaante, of nog specifieker, van betekenis is veranderd. Dan lijkt het alsof dat waar je naar kijkt nooit een deel van de werkelijkheid is geweest, alsof het nooit enige zin of doel heeft gehad. 'Het is een vorm van irrealiteit', aldus Kousbroek, 'waarvoor mijn ogen werden geopend door het lezen van Raymond Roussel, de schrijver van wonderbaarlijke boeken als Impressions d'Afrique - impressies die niets met Afrika te maken hebben, niet-bestaande beelden bekeken onder een loep, zoals in La vue. De vraag is dan: wat verbergt zich er achter, dat bij ons emotie losmaakt?'

Soms dus: een wonder. Een schuldige ezel. Prehistorische ontucht. De gefusilleerde keizer van Mexico. Het woud der tienduizend kussen. De elektrocutie van de Eiffeltoren. Het meisjeseiland. Een onzichtbare stad. Een paard dat omhelsd wil worden. Een bron in de vorm van een oog. Een eenzaam huis in zee. Een hond die zijn geheime gedaante toont. Wat sommige van deze wonderen aan het licht brengen is hoeveel er van een dier gehouden kan worden, iets dat iedere schatting te boven gaat.

Sommige foto's zijn natuurlijk ook dragers van een herinnering. Het voormalige Nederlands-Indië, waar Kousbroek werd geboren, is soms op een verrassende manier aanwezig. Herinnerde plaatsen, melodieën, machines, stemmen. Sommige foto's, aldus de schrijver, zijn als het luisteren naar een voorlezend kind.

Deze wonderen spoorden Rudy Kousbroek aan tot proza dat tot het mooiste van zijn werk behoort: geestig, speels, erudiet en vol verlangen. Kousbroeks fotosyntheses vertegenwoordigen een genre waar geen ander voorbeeld van bestaat.