Marnix College, Streeklyceum en Pallas Athene College - Ontstaan en identiteit van de Edese scholen voor vhmo, vwo, havo en mavo

In 1937 besloten voorstanders van protestants-christelijk en openbaar onderwijs te Ede samen een school voor Gymnasiaal en Middelbaar Onderwijs, thans Marnix College, op te richten. Voor de destijds vrijwel volledig verzuilde Nederlandse samenleving was dit een unieke gebeurtenis. De term 'samenwerkingsschool' was toen nog niet uitgevonden, maar in Ede staat nu al zeventig jaar een school die van dat principe uitgaat.

Daarentegen danken zowel het Protestants-christelijke Streeklyceum (1960), thans Het Streek, als de openbare Pallas Athene Scholengemeenschap (1986), thans Pallas Athene College, hun ontstaan grotendeels aan het verzuilde denken binnen het Nederlandse onderwijs. Dc geschiedenis van deze Edese onderwijsinstellingen toont echter aan dat de onderlinge verschillen steeds meer vervagen. Onder invloed van benoemings- en toelatingsbeleid en door maatschappelijke en godsdienstige veranderingen is een veralgemeniseringsproces op gang gekomen. Met name de identiteit van het protestants-christelijke Streeklyceum Het Streek is daardoor fundamenteel gewijzigd.

Deze ontwikkeling sluit naadloos aan bij de situatie van het christelijk onderwijs in Nederland. De vele vergeefse pogingen om duidelijk aan te geven wat het specifiek christelijke van een christelijke school is, demonstreert de grote verlegenheid van de voorstanders van christelijk onderwijs. Dit is niet van recente datum: "de discussie over de vormgeving van het christelijk onderwijs is al zo oud als het christelijk onderwijs zelf'. De auteur verwijst in dit verband onder meer naar de identiteitsgeschiedenis van de Vrije Universiteit te Amsterdam.

Het logische gevolg van de tendens tot veralgemenisering is de vraag naar het bestaansrecht van bijzonder onderwijs op religieuze grondslag en naar de wenselijkheid van een herziening van artikel 23 van de grondwet over de vrijheid van onderwijs. Wellicht is de Nederlandse onderwijsgeschiedenis aan een nieuw hoofdstuk toe.

Dit boek geeft een goed beeld van de versplintering van het Nederlandse onderwijsbestel; het laatste terrein waar de verzuiling nog volop aanwezig is.