Naar Polen - Bodem van herinnering, grond voor herdenking

ONBEKEND, ONBESPROKEN, ONGEHOORD, ONONTKOOMBAAR
Kleine Verhalen tegen de achtergrond van de Grote Geschiedenis Polen speelt een onuitwisbare rol in de Tweede Wereldoorlog. Het was een bestemming voor de treinen uit Westerbork. Het was het land met het grootste aantal Joden in Europa. Mede daarom bouwden de nazi’s juist dáár hun vernietigingskampen. Polen mag zich beroemen op het grootste verzetsleger van de bezette landen. Polen kent – zoals alle bezette landen – helden, schurken, helpers en moordenaars. Het verleden wringt nog steeds. De herdenkingen en de herinneringen van de grootste misdaad ooit gepleegd, zijn niet eenvoudig om mee om te gaan. Als kind beschouwde Ron van Hasselt de puinhopen in zijn stad als een speelterrein. Hij associeerde die niet met oorlog. Hij wist ongeveer wat er bedoeld werd met ‘naar Polen’ of ‘niet teruggekeerd’. Het leek hem beter daar niet al te veel vragen over te stellen. Hij is zijn ouders dankbaar dat ze hem in zijn jeugd onwetend lieten van de vernietigende barbarij die zo kort daarvoor heerste in Europa. Hij wist niets van de familiedrama’s van zijn speelkameraadjes. Nu zoekt hij de geschiedenis uit met zijn eigen familie als richtsnoer om zo goed mogelijk verslag te doen van de vaak verzwegen gebeurtenissen.

Ron van Hasselt verkent hoe de Tweede Wereldoorlog sporen heeft nagelaten in zijn omgeving en in zijn familie. Hij gaat vijf generaties terug en komt uit bij een voorvader die uit Polen kwam. Dat land is steeds aanwezig op de achtergrond van een aantal grotere en kleine drama’s in dit boek. Er zijn overlevenden, er zijn getuigenverklaringen, er zijn onbekende dorpjes, onbekende kampen en bewust weggestopte herinneringen. In een aantal los van elkaar staande Kleine Verhalen – die soms onverwacht samenkomen – worden de persoonlijke ervaringen verweven met de Grote Geschiedenis.