Moeders in het vaderland - De vrouw en het gezin in Nazi-Duitsland

Met Moeders in het vaderland bewijst Claudia Koonz dat er, ondanks de vele tienduizenden boeken over Hitler-Duitsland, nog een geheel blanco gebied was: de vrouwelijke aanhangers van Hitler zijn door 'de zeef van de historici gevallen, niet opgeëist door feministen en niet op-gemerkt door de mannen'.

Hoe heeft de fascistische ideologie op het dagelijks leven van de vrouwen ingewerkt en hoe wisten de nazi's vrouwen te winnen voor hun uitgesproken vrouw-onvriendelijke programma's? Vrouwen waren in de ogen van de nazi's zwak, a-politiek en eigenlijk alleen geschikt voor het vergroten van de aanhang van de partij, onder andere door zoveel mogelijk raszuivere kinderen te krijgen (het gezin als de 'kiemcel van de natie'. Uit het onderzoek Koonz blijkt dat twee elementen een rol hebben gespeeld bij de keuze van vrouwen voor het nationaal-socialisme: het pleidooi voor een raszuiver Duitsland en de (valse) belofte van een absolute scheiding der seksen. Met name deze belofte speelde in op de idealen van de vrouwen uit de middenklasse, die vanaf de jaren twintig het ideaal van een eigen 'Lebensraum' voor vrouwen koesterde. De 'vrouwenkwestie' tijdens de Weimar-republiek neemt dan ook een belangrijke plaats in in het boek.

Aan de wortels van het dagelijks leven beginnen we te ontdekken hoe oorlog en volkenmoord konden plaatsvinden door ons af te vragen door wie ze kon plaatsvinden: vrouwen maakten deel uit van het concentratiekamppersoneel maar ze werkten ook actief mee aan de medische moord op 'onwaardigheden aan de uitvoering van de sterilisatiewetten. Vrouwen stuurden hun kinderen naar de Hitler-Jugend, boycotten joodse winkels, verlieten de arbeidsmarkt om met staatssubsidie raszuivere kinderen te baren. Zo leverden ze een groot aandeel in de macht door in een wereld van haat en geweld de illusie van liefde en zorgzaamheid te scheppen.