De laatste Tsaar en Tsarina
In dit boek vertelt Virginia Cowles het tragische verhaal van de verlegen en politiek onvolwassen heerser over meer dan honderd miljoen mensen, die eerst gedomineerd werd door zijn moeder en later door zijn bewonderde maar eigengereide vrouw. Doordat hij gemakkelijk te beïnvloeden was koos hij niet de juiste adviseurs en betrokken zijn incompetente ministers hem bij zaken, die zowel in het binnen- als buitenland slecht werden ontvangen. Aan de andere kant echter was de Tsaar een toegewijde echtgenoot en vader, die zeer gehecht was aan de eenvoudige genoegens van het gezinsleven. Toen Nicolaas en Alexandra na vier dochters eindelijk de vurig gewenste troonopvolger kregen, bleek deze te lijden aan ongeneeslijke hemofilie. Nicolaas was een fatalist, die geloofde dat de toekomst bepaald werd door Gods wil. In hun wanhoop keerden hij en Alexandra zich tot de religie, en tot charlatans en mystici die enige hoop leken te bieden - in het bijzonder de losbandige Raspoetin.
Het desastreuze conflict met Japan in 1904-1905 veroorzaakte revolutionaire onrust in geheel Rusland, maar hoewel Nicolaas gedwongen werd akkoord te gaan met de grondwet bleef hij blind voor de werkelijke behoeften van zijn volk. Het schrikbarende wanbeheer tijdens de Eerste Wereldoorlog, waardoor miljoenen Russen afgeslacht waren, mondde uit in muiterij in het leger en bij de marine, in relletjes op straat, en uiteindelijk in de bloedige burgeroorlog.
De van oorsprong Duitse Tsarina werd beschuldigd van een samenzwering om Rusland te gronde te richten. Kwaadaardige roddels deden de ronde over haar verhouding met Raspoetin, zowel thuis als aan het front. Troonsafstand, gevangenschap en uiteindelijk moord wachtten de keizerlijke familie. Toch behielden ze steeds die merkwaardige fatalistische houding.
'Onze zielen hebben vrede', schreef de Tsarina enkele dagen voor haar dood. 'Wat er ook gebeurt, het is Gods wil.'