Een demografisch mozaiek Indonesië 1880-1942

Dit boek bevat een historisch-demografische beschrijving van de inheemse bevolking van de Indonesische archipel in de jaren 1880-1942 waarin 'geografische verscheidenheid' de hoofdrol speelt. Bij het verzamelen en verwerken van de gegevens en het schrijven van de tekst zijn vele personen mij behulpzaam geweest. Bij mijn eerste pogingen enig inzicht te krijgen in de veelheid van documentatie over Indonesië's koloniale geschiedenis waren het vooral de medewerkers van de bibliotheek van het Koninklijk Instituut voor de Tropen in Amsterdam die mij raad en hulp gaven. Ook voor hun hulp tijdens de latere fasen van mijn onderzoek ben ik hen zeer dankbaar. Bij het verzamelen van gegevens ben ik voorts geholpen door de medewerkers van diverse andere bibliotheken en archieven. In Nederland waren dit de algemene bibliotheek van de Universiteit van Utrecht (afdeling beschikbaarstelling), het Algemeen Rijksarchief in Den Haag, de bibliotheek van het Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde in Leiden en in Indonesië het Arsip Nasional in Jakarta en Bogor, de bibliotheken van het Museum Nasional en van de Fakultas Kedokteran en Lembaga Demografi van de Universitas Indonesia in Jakarta. Tijdens een —helaas veel te kort— bezoek aan de Minahasa, een landstreek in het noorden van Sulawesi, kon ik dank zij de bijzondere hulpvaardigheid van het dagelijks bestuur van de Synode van de Hervormde Kerk in Tomohon demografische gegevens verzamelen uit de doop- en huwelijksregisters van de kerk.

In diverse fasen van de verwerking van de gegevens en het schrijven van gedeelten van de tekst hebben verschillende mensen mij geholpen met advies en commentaar. Mijn dank gaat hierbij vooral uit naar Anton Kunst van het Instituut voor Maatschappelijke Gezondheidszorg van de Erasmus Universiteit in Rotterdam met wie ik uitvoerig heb gesproken over de beoordeling van de gezondheidszorg en de mortaliteit bij de ondernemingsarbeiders aan Sumatra's Oostkust. Ook wil ik Prof. Schoorl van de Vrije Universiteit en de leden van de studiegroep demografische antropologie van de Universiteit van Amsterdam danken voor hun kritische en informatieve bijdragen.

Vanaf mijn eerste aarzelende pogingen een raamwerk voor deze studie te ontwerpen, heeft Prof. Van der Woude zich een inspirerende en bemoedigende begeleider getoond en ik ben hem daarvoor zeer dankbaar. Joan Vrind dank ik hartelijk omdat zij het hele manuscript en alle verbeteringen op professionele wijze voor me heeft uitgetypt en een mooie lay-out heeft verzorgd. Angie Pleit-Kuiper dank ik voor haar correctie van de Engelse summary. Tot slot wil ik in het bijzonder mijn man, Dirk van Batenburg, bedanken, niet alleen omdat hij diverse versies van de tekst van commentaar heeft voorzien en de vele figuren, die de tekst illustreren, heeft getekend, maar vooral voor zijn voortdurende steun en bemoediging.