Van Pilgram tot Jeekel - De Leerdamse glasindustrie in de 18e en 19e eeuw

Over de Leerdamse glasfabrieken is altijd al veel geschreven, maar dat ging meestal hoofdzakelijk over de Koninklijke Nederlandsche Glasfabriek Leerdam, oorspronkelijk Jeekel Mijnssen & Co geheten. Dit bedrijf slaagde er al vanaf de oprichting in 1875 in om de nodige publiciteit te krijgen. Zeker toen vanaf begin 20e eeuw de samenwerking met bekende kunstenaars begon en men een aansprekende collectie kunstnijverheids- en tafelglas ging produceren. De meeste publicaties gingen echter over het product, waarbij de historie van dit bedrijf en de overige glasfabrieken slechts beperkt aan de orde kwam. En dan dikwijls nogal door elkaar gehusseld. Het was lang niet altijd eenvoudig om de diverse glasfabrieken uit elkaar te houden. Ze waren deels op hetzelfde terrein gevestigd, de namen leken op elkaar en ze hadden ook nog dezelfde directeuren.

Bij het schrijven van dit boek is het uitgangspunt geweest om de in 1765 opgerichte flessenfabriek te volgen, vanaf de stichting tot aan de overname in 1912 door de Vereenigde Glasfabrieken. Tot nu toe is de historie van dit bedrijf nog nooit volledig onderzocht en op schrift gesteld. En ook deze studie zal altijd nog aangevuld en verbeterd kunnen worden. Door de eigenaren van deze flessenfabriek werd in 1875 een hardglasfabriek gesticht, in 1878 gevolgd door een fabriek van o.m. tafelglas. Dit bedrijf, Jeekel Mijnssen & Co, wordt vanaf de oprichting tot 1891 beschreven, het jaar dat het werd omgezet in een naamloze vennootschap en ook van naam veranderde. En dan was er nog een derde glasfabriek, die ook flessen maakte, nl. de Firma Grijns en Pelgrim. U kunt de ontwikkeling hiervan volgen vanaf de stichting in 1816 tot aan 1899, toen het bedrijf opging in de Vereenigde Glasfabrieken.

Na "Leerdam Heerlijkheid, stad en graafschap" en "Verkochte Vrijheid" is dit het derde boek dat we over de geschiedenis van Leerdam kunnen laten verschijnen. En er staan er nog enkele op stapel, want er blijven nog voldoende onderwerpen over die een studie en publicatie waard zijn. Tenslotte wil ik iedereen bedanken die, op welke wijze dan ook, aan de totstandkoming van dit boek heeft meegewerkt. Ik heb er zelf plezier in gehad om het te schrijven en ik hoop dat u er als lezer ook veel lees- en kijkplezier aan zult beleven.

Teunis Blom, Voorzitter Historische Vereniging Vrienden van Oud Leerdam