Meer om Cieraet als Gebruijck - Tuingeschiedenis van Gelderse buitenplaatsen & Kunstbezit uit Gelderse kastelen

Als afsluiting van de 6o-jarige jubileumviering van de stichting Het Geldersch Landschap in 1989 en als start van de festiviteiten ter gelegenheid van het 50-jarig jubileum van de stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen in 1990, werd besloten een tweetal tentoonstellingen te houden. Beide stichtingen werken vanouds nauw samen bij de instandhouding van hun omvangrijke bezit. 'Het Geldersch Landschap' bezit en beheert zo'n 70 landgoederen en natuurterreinen met een gezamenlijke oppervlakte van 8000 hectare. Aan de stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen is het beheer van maar liefst 21 kastelen en historische landhuizen toevertrouwd.

De rijke geschiedenis van veel landgoederen en kastelen en het uitgebreide kunstbezit vormen onderwerpen die zich bij uitstek lenen voor twee interessante tentoonstellingen. In nauwe onderlinge relatie worden deze twee tentoonstellingen gelijktijdig gehouden, onder de gemeenschappelijke titel Meer om Cieraet als Gebruijck.

In het Gemeentemuseum te Arnhem is de jubileumexpositie van 'Het Geldersch Landschap' te zien met als thema 'Tuingeschiedenis van Gelderse buitenplaatsen'. Ontwerpen voor tuinen en parken in het bezit van beide stichtingen geven een beeld van de wordingsgeschiedenis van deze buitenplaatsen. De jubileumexpositie van de stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen is gewijd aan het 'Kunstbezit uit Gelderse kastelen' en is te zien in het Nijmeegs Museum 'Commanderie van Sint-Jan'. De getoonde voorwerpen zijn afkomstig uit de voor het publiek opengestelde kastelen Ammersoyen, Doorwerth, Cannenburch, Verwolde en Zypendaal, en uit kasteel Rosendael, dat onlangs werd gerestaureerd en binnenkort zal worden opengesteld. Zij geven een goed beeld van de gevarieerde collectie die sedert 1952, toen de Cannenburch werd geopend, door de stichting bijeengebracht werd.
De exposities hadden niet georganiseerd kunnen worden zonder de bruiklenen die door particulieren en instellingen werden afgestaan. Voor de tentoonstelling in Arnhem betreft het tijdelijke bruiklenen. Op de tentoonstelling in Nijmegen is het eigen bezit aangevuld met voorwerpen die de stichting in langdurig bruikleen van particulieren heeft. Aan beide categorieën bruikleengevers ben ik veel dank verschuldigd voor het in de stichtingen gestelde vertrouwen.

Voor de twee tentoonstellingen is één gezamenlijke catalogus samengesteld. De redactie hiervan was in handen van onze kunsthistorische medewerker drs J.C. Bierens de Haan, die mede als secretaris der beide werkgroepen, een groot aandeel heeft gehad in de voorbereiding en totstandkoming van de beide tentoonstellingen en de begeleidende publikatie. Voor zijn bijzondere inspanningen betuig ik hem gaarne mijn hartelijke dank. Drs Ans de Bekker verleende bij deze voorbereidingen waardevolle medewerking. Voor haar inzet ben ik haar zeer erkentelijk.

Dit voor u liggende, rijk geïllustreerde boekwerk geeft, naast een omschrijving van de tentoongestelde objecten, in een tweetal hoofdstukken een beeld van de tuingeschiedenis van Gelderse buitenplaatsen, en van de geschiedenis van de kastelen waar de thans in Nijmegen samengebrachte voorwerpen gewoonlijk te zien zijn. Het is een publikatie van blijvende waarde, die - naar ik verwacht - door velen zal worden aangeschaft. De kastelen en landgoederen hebben immers in de historie van deze provincie een dominante rol gespeeld. Zij waren en zijn bepalend voor het gezicht van Gelderland.

N. Heyligenberg, voorzitter van de stichtingen Het Geldersch Landschap en Vrienden der Geldersche Kasteelen