Voer voor miljoenen (2e-hands)

Onderwerp van dit boek is de kunstmanifestatie ,,Sonsbeek buiten de Perken" die in 1971 van 19 juni tot 15 augustus plaats vond in Park Sonsbeek en in enkele andere plaatsen in Nederland. Buiten de Perken wilde meer zijn dan de traditionele beeldententoonstellingen die sinds 1949 in Sonsbeek gehouden werden. Wat zij meer was staat in dit boek centraal.

Niet de traditionele beeldhouwwerken en de aktiviteiten binnen de perken die al in de tweedelige katalogus zijn bijgezet. Dit boek beschrijft al dat andere wat de ,,Activiteit," zoals de organisatoren Sonsbeek buiten de Perken noemden, ook was, en wat, niet beschreven, in de tijd verloren dreigt te gaan. ,,De eenvoudigste gebeurtenissen worden voer voor miljoenenmassa's," stelt Drs. W.A.L. Beeren in de inleiding van de katalogus. En: ,,Daarom hebben wij o.a. het feit aanvaard dat de communicatiemiddelen in hoge mate ons begrip voor ruimte hebben helpen vormen." Vandaar dat de ,,communicatiemiddelen" in de ,,activiteit" waren opgenomen. Het was de bedoeling van de organisatoren dat de kunstenaars in grote getale naar het park zouden stromen om daar onder leiding van de organisatoren in opblaastenten ten overstaan van een duizendkoppig publiek met video en fax hun kunsten op te voeren.

Het liep even anders. De organisatoren bleken niet in staat een redelijk produkt op te leveren. Ondanks de voor die tijd niet onaanzienlijke middelen waar zij beslag op hadden weten te leggen. Verder kwamen de kunstenaars niet opdagen om in Park Sonsbeek om niet spelletjes te spelen. Zij voerden sinds 1969 aktie tegen het falend kultuurbeleid en achtten het beslag dat de organisatoren hadden weten te leggen op de publieke middelen om hûn ,,activiteit" te verwezelijken een uitvloeisel van dit falend kultuurbeleid. Volgens de gemeente Arnhem was er voor een effektieve verbetering van de publiek - kunst situatie geen geld. Ook een kritikus als Lambert Tegenbosch zag op grond van een inhoudelijke analyse van de gepubliceerde plannen de tentoonstelling niet zo zitten en stak zijn mening niet onder stoelen of banken. Zo werd Sonsbeek buiten de Perken het onderwerp van een felle meningenstrijd waaraan kritici, kunstenaars, kunsthistorici, politici en betrokken buitenstaanders deel namen.

Kort wordt ingegaan op de Aktie BBK, de demokratiseringsbeweging van de beeldende kunstenaars in de laat zestiger en vroeg zeventiger jaren. Alleen tegen de achtergrond van de Aktie BBK is de opstelling van de kunstenaars ten aanzien van Sonsbeek buiten de Perken te begrijpen. Ook het ,,kunstbeleid" van de gemeente Arnhem komt in dit verband aan de orde. Aan kommunikatie en kommunikatiemiddelen was door de organisatoren een belangrijke plaats in de manifestatie toegedacht. Behalve twee tenten vol geleende apparaten waar een slecht gebruik van werd gemaakt en enkele kunstenaarspagina's in kranten is hier weinig van terecht gekomen. De Begeleidingscommissie van de BBK heeft wel een effektief gebruik gemaakt van de massamedia. Enerzijds door op het juiste moment in aktie te komen waardoor de diskussie aktueel bleef, anderzijds door de ideologiese diskussie aan te gaan met de organisatoren, met name met Cor Blok die door de stichting als propagandist was aangetrokken. Ook van de diskussies voor, tijdens en na de manifestatie wordt in dit boek uitgebreid verslag gedaan.

De opzet van dit boek brengt met zich mee dat zeer veel geciteerd wordt. Wat weer leidt tot een grote variatie in spelling van de Nederlandse taal. Van zeer Vrij (pseudo) foneties tot algemeen beschaafd. Kortom, een kriem/crime voor taalpuristen. Waarvoor bij voorbaat onze verontschuldiging.

D. Desjardijn
Amsterdam 1989