Reizen door een onvoltooid verleden

Vele duizenden Nederlanders met een Indische achtergrond zijn in de afgelopen jaren terug geweest naar het land waar zij een deel van hun leven hebben doorgebracht. Zij hebben persoonlijk de vergelijking kunnen maken tussen het Indië van toen en het Indonesië van nu. Een veel groter aantal van die Nederlanders heeft deze kans echter niet gehad, en zal deze ook nooit krijgen.

Om ook deze groep Nederlanders toch een soort reisje-terug te bezorgen ben ik enige jaren geleden begonnen aan de samenstelling van dit boek. Tijdens een paar korte en één lange reis ben ik kriskras door Indonesië getrokken, met de fotokopieën van oude tekeningen, schilderijen en foto's op zak. Daarbij heb ik gereisd met ouderwetse 'delemans', Fokker Fellowships van de Garuda en alles wat daar aan vervoermiddelen tussen ligt - en dat is in Indonesië heel wat. Uit de honderden vergelijkende foto's en teksten die dit heeft opgeleverd is voor dit boek een keuze gemaakt. Veel heb ik met pijn in het hart moeten laten vervallen, maar ik hoop dat er voor dat 'reisje-terug' nog genoeg is overgebleven.

Indonesische woorden en plaatsnamen zijn in dit boek veelal geschreven in de oude spelling, waarin een '0e' nog gewoon een Hollandse '0e' was. Ik heb dat gedaan om die woorden en plaatsnamen voor de oudere generatie lezers zo herkenbaar mogelijk te maken. Alleen daar waar ik het nadrukkelijk heb over een hedendaagse situatie heb ik de huidige spelling van de Bahasa Indonesia aangehouden.

Velen zijn mij bij de samenstelling van dit boek behulpzaam geweest. Twee van hen wil ik graag met name noemen: drs. E. Spruyt van het Koninklijk Instituut voor de Tropen, en Paul Jansen, mijn reis- en lotgenoot tijdens mijn omzwervingen door de Indonesische archipel.

Amsterdam-Bijlmermeer, september 1980