Kijken langs de dijken

Vijf jaar geleden heeft de Stichting Tabula Batavorum ter gelegenheid van Open Monumentendag een boekje uitgegeven: Kijken tussen de dijken. De reacties op dit boekje met monumentenroutes in de Betuwe waren zo positief, dat er in de redactie toen al gesproken werd een vervolg op Kijken te schrijven.

Ontwikkelingen die in 1990 pas in gang gezet waren, hebben in de voorbije vijf jaar duidelijker contouren gekregen. Betuwelijn, dijkverzwaringen, Knooppunt Arnhem-Nijmegen, Waal- en Spoorsprong zullen het aanzien van het rivierengebied ingrijpend veranderen. Deze veranderingen hebben voor veel Betuwnaren consequenties voor hun persoonlijke levenssfeer. De Betuwe is een rivierenland. De rivier staat centraal in dit boekje. Niet alleen het water zelf, maar ook de objecten die daarmee samenhangen zoals dijken, sluizen, veren, uiten/vaarden, steenfabrieken, wielen en weteringen.

Kijken langs de dijken beschrijft het gebied van de Diefdijk in het westen tot de Kop van Pannerden aan de Duitse grens. De hoofdstukken bestaan uit twee delen. ln het eerste deel staat een routebeschrijving van het betrokken gebied. Daarin wordt men gewezen op onderwerpen langs de aangegeven weg die de moeite waard zijn. ln het tweede deel wordt een aantal van die bezienswaardigheden beschreven, sommige summier, andere uitgebreid.

Twee hoofdstukken hebben een afwijkende structuur. ln de inleiding gaat John Mulder in op de ontstaansgeschiedenis van het gebied. Hij besteedt daarbij niet alleen aandacht aan het fysischgeografische aspect van de ontwikkeling. Ook de invloed die de natuur op de mens heeft gehad en omgekeerd, de pogingen die de inwoners van de Betuwe ondernomen hebben om de natuur te
beheersen, komen aan bod.

Sijtze van der Zee heeft een andere dijk tot onderwerp gekozen, de spoordijk. De Betuweroute oude stijl beschrijft een treinreis van Geldermalsen naar Zetten/Andelst. Zwaartepunt in zijn bijdrage zijn de (voormalige) stations die de reiziger op de nu nog rustige lijn passeert.

Wij hopen dat veel mensen plezier zullen beleven aan het rijden van een of meer routes. Het Betuwse landschap is dat zeker waard.

Redactie Tabula Batavorum, 1981.